Rodzina zastępcza – pojęcie i podział

Czym jest rodzina zastępcza?

Rodzina zastępcza zapewnia opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, a także dziecku niedostosowanemu społecznie. 
W wypełnianiu swoich funkcji rodzina zastępcza kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw.

 

Czy wszystkie rodziny zastępcze są takie same?

Nie, istnieją różne rodzaje rodzin zastępczych. Dzielą się one na:

  1. Spokrewnione z dzieckiem – rodzina, którą łączy stosunek pokrewieństwa z dzieckiem (dziadkowie, pełnoletnie rodzeństwo),
  2. Niezawodowe – które z dzieckiem wiąże dalszy stosunek pokrewieństwa (np. wujostwo, kuzynostwo) lub żaden.
  3. Zawodowe – niespokrewnione z dzieckiem, które dzielą się na:
    • specjalistyczne – w których  umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci 
z różnymi dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi, wymagające szczególnej opieki
 i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci,
    • pełniące funkcję pogotowia rodzinnego – umieszcza się nie więcej niż 3 dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, na okres 4 miesięcy, nie dłużej niż do 8 miesięcy.
  4. Rodzinne domy dziecka – w których umieszczonych może być, w tym samym czasie nie więcej niż 8 wychowanków.

 

Kto może stanowić rodzinę zastępczą?

Funkcję rodziny zastępczej mogą pełnić zarówno pary małżeńskie, jak i osoby samotne. 
Według polskiego prawa, kandydaci na rodziców zastępczych powinni spełniać następujące warunki:

  • dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej,
  • nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,
  • wypełniają obowiązek alimentacyjny w przypadku gdy taki obowiązek  w stosunku do nich wynika 
z tytułu egzekucyjnego,
  • nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych,
  • stan zdrowia pozwala im na właściwą opiekę nad dzieckiem, co potwierdza zaświadczenie lekarskie,
  • uzyskają opinię psychologa o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej,
  • mieszkają na stałe na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej,
  • mają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb,
  • nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo,
  • w przypadku kandydatów na rodzinę zastępczą niezawodową, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

 

Pamiętaj, że:

  • rodzina zastępcza to nie adopcja,
  • opieka zastępcza sprawowana jest czasowo,
  • dziecko z rodziny zastępczej może wrócić do swojej rodziny, zostać adoptowane lub usamodzielnić się,
  • dziecko w opiece zastępczej ma specjalne potrzeby, wymaga uwagi i uczucia, cierpliwości i zrozumienia,
  • dziecko przebywające w rodzinie zastępczej potrzebuje także utrzymywania więzi z rodziną biologiczną.